La porra

In de serie In de serie ”80 redenen waarom Spanje de Tachtigjarige Oorlog verloren heeft”, deel 7: “La porra”.afbeelding: drie slimme Nederlandse jongens uit de 17e eeuw

In Spanje heb je geen inburgeringscursussen. Als je er als gastarbeider binnenkomt dan zoek je het zelf maar uit. Aanpassen is het motto en als je dat niet doet, dan wordt je met de nek aangekeken. Je moet snel Spaans leren, want alleen in toeristische zones verstaat men nog wel eens een andere taal.

Geen probleem, een Nederlander spreekt meestal al meerdere talen. Hij laat zich niet direct uit het veld slaan en slaat aan het leren. De Spaanse taal is niet ingewikkeld. De grammatica is consistent en er zijn weinig uitzonderingen op de regel. De Spaanse taal is moeilijk om andere redenen. Een daarvan is dat het Spaans soms nogal snel wordt gesproken en een andere, iets belangrijker, is dat de Spaanse taal boordevol zit met dichos, taco’s, en palabrotas, oftewel uitdrukkingen, scheldwoorden, en schuttingtaal.

In mijn ijver mij de Spaanse taal eigen te maken vraag ik wel eens aan mijn vrouw om mij iets uit te leggen.

Zo vroeg ik een tijd geleden:

“Wat betekent het woord porra, in de uitdrukking: ve te a la porra”?
“Waarom wil je dat weten?”.
(Hierbij vermeld ik dat een Gallega of Gallego, iemand die geboren is in Galicië, een vraag bijna altijd met een wedervraag beantwoordt).
“Omdat ik graag meer wil weten over die uitdrukking. Dus,.. wat betekent “ve te a la porra”?
“Niets”, antwoordde mijn vrouw, zonder een spier te vertrekken.
“Hoezo, niets?”, vroeg ik.
“Dat betekent niets. Dat is een uitdrukking: “ve te a la porra”.
“Tja”, zuchtte ik, “dàt weet ik wel, dat het een uitdrukking is, en ik weet ook dat die uitdrukking betekent , “ga heen, of ga toch weg”.
“Nou, als je het zo goed weet, … waarom vraag je het dan?” zei mijn vrouw, al wat geïrriteerd.
Ik zag haar denken: ècht weer iets voor hem, dat gezeur.
“In het Nederlands zeg je bijvoorbeeld: “loop naar de maan. En dan is de maan de maan, die planeet die om de aarde cirkelt”.
“Volgens mij is de maan geen planeet”, zei mijn vrouw.
“Dat weet ik niet!”, riep ik. “Daar gaat het mij niet om. Wij in Nederland zeggen: loop naar de maan. Dus de maan is iets waar je naar toe moet lopen”.
“Wel romantisch”, … moest mijn vrouw toegeven.
“Maar wat betekent nou porra?”, probeerde ik nog eens.
“Niets”, zei mijn vrouw.

Ik gaf de moed op. Later zocht ik het op. Porra betekent behalve wapenstok, ook gewoon stok, of paal. Het Spaanse gezegde luidt dus: “loop naar de paal”. Ik weet niet waar dat nu vandaan komt. Misschien stond er vroeger in elk Spaans dorp een paal, een soort van schandpaal, of een vergaderpaal. Als de achtergrond weet, schrijft u het mij dan.

Het Spaanse woord mochila betekent in het Nederlands rugzak. De Spanjaarden namen tijdens de Tachtigjarige Oorlog Nederlandse kinderen in dienst om hun ransel te dragen.

Kapitein Alonso Vázquez schreef zijn ervaringen als soldaat in de Tachtigjarige Oorlog op. Zo noteerde hij:

"De mochileros komen als kinderen bij ons in dienst. Ze leren het Spaans en onze soldatentaal soms beter dan hun meesters. Als ze er de leeftijd voor hebben, worden ze gewoon soldaat, soms als een gunst en soms omdat ze daarvoor extra hun best hebben gedaan. In de loop van de tijd vergeten we dan waar ze vandaan kwamen, ook al omdat ze steeds worden overgeplaatst. Iedereen denkt dat het echte Spanjaarden zijn. Dikwijls blijkt echter dat hun liefde voor hun vaderland toch de overhand krijgt en ze hebben ons dan ook vaak verraden. De beste soldaten die de Nederlanden hebben, en die ons het felst bestrijden, zijn onze vroegere mochileros."

Nu kom ik in de knoei want ongewild stip ik hier alweer een veelvoud van redenen voor de Spaanse nederlaag aan: gemakzucht, het onvermogen om iemand iets uit te leggen, gebrek aan overtuigingskracht, en gebrek aan kennis van de eigen taal. Ik kies voor de laatste en dan heeft u voor die andere nog een paar schrijfsels van mij tegoed.

Gebrek aan kennis van de eigen taal is de zevende reden waarom de Spanjaarden de 80-jarige oorlog verloren hebben.